Dressuur

Definitie:

Het woord 'dressuur' komt van het Frans/laat-Latijnse woord 'directaire', dat africhten of trainen ('dresser') betekent. Men leert hierbij het dier om op een bepaald commando een handeling uit te voeren, waarbij het deze bevel-handeling relatie associeert met een beloning.

Geschiedenis:

De geschiedenis van de dressuursport gaat terug naar de late Middeleeuwen, toen in Europa aan de koninklijke hoven de 'Haute École' (hoge school) populair werd. Tegenwoordig maakt de dressuur deel uit van veel grote wedstrijden, waaronder de Olympische Spelen, terwijl de klassieke tradities in ere gehouden worden door onder andere de Spaanse Rijschool in Wenen en het Cadre Noir in Saumur.

Doel:

Het doel van de dressuur is het paard te leren echt soepel te gaan, actief en gehoorzaam en dit in perfecte eenheid en samenwerking met de ruiter.

Trainingsmethoden:

Het doel van de dressuur wordt bereikt door het paard gymnastische oefeningen te laten doen. Hierbij wordt gebruikt gemaakt van het feit dat het paard een gewoontedier is en door in te spelen op het aangeboren goede geheugen. Door belonen (of soms straffen) op het juiste moment, de juiste plaats, bij het uitvoeren van de oefening zal het paard verband leggen tussen deze twee ervaringen of indrukken. Tijdens het begin van de training wordt de basis gelegd. Oefeningen die dan uitgevoerd worden zijn voltes, slangenvoltes, zijwaartse gangen en overgangen. Wanneer paard en ruiter de basis onder de knie hebben zullen de oefeningen moeilijker worden.

Benodigdheden:

Bij de dressuur wordt geprobeerd om met zo min mogelijk middelen te rijden. Er wordt gereden met een hoofdstel en een zadel. Tijdens het beoefenen van de basis mag alleen met een bit gereden worden. Wanneer de combinatie de klasse Z heeft bereikt, mag met stang en trens gereden worden.
Het zadel moet zo gemaakt zijn dat de ruiter in het midden en op het diepste punt zit. Hierdoor wordt de juiste zit gestimuleerd. Het dressuurzadel is uitgerust met extra lange zweetbladen waardoor de beenligging van de ruiter wordt gecorrigeerd. Het zitgedeelte van het zadel is diep waardoor de ruiter veel invloed uit kan oefenen op de prestatie van het paard.

Wedstrijdsport:

Basis wedstrijdsport:
Paard en ruiter kunnen op verschillende niveaus aan wedstrijden deelnemen. De basis wedstrijdsport beslaat alleen landelijke wedstrijden. Deze wedstrijden zijn verdeeld in verschillende klasse. De combinatie paard en ruiter kan deelnemen in de klasse:

• B (begin)
• L (licht) (vanaf april 2001 L1 en L2)
• M1 en M2 (midden)
• Z1 en Z2 (Zwaar)
• ZZ-Licht en Zwaar

De landelijke wedstrijden worden georganiseerd door verenigingen die zijn aangesloten bij de vier basisorganisaties. Deze organisaties zijn:

• De Koninklijke Nederlandse Federatie van Landelijke Rijverenigingen en Ponyclubs (KNF)
• De Nederlandse Katholieke Bond van Landelijke Rijverenigingen en Ponyclubs (NKB)
• Nederlandse Bond van Rij- en Jachtverenigingen (NBVR)
• Nederlandse Pony en Paarden Club (NPC)

Tijdens een landelijke dressuurwedstrijd wordt een proef afgelegd. Deze proef wordt op verschillende punten beoordeeld door een jury. Tijdens het rijden van de proef worden de verschillende onderdelen beoordeeld, maar o.a. ook de houding en zit van de ruiter, het gereden zijn in het algemeen en het uiterlijk en de verzorging van paard en ruiter.
Voor de promotie naar een volgende klasse heeft de combinatie paard/ruiter winstpunten nodig. Winstpunten worden als volgt toegekend.

• 156 tot 168 = 1 winstpunt
• 169 tot 181 = 2 winstpunten
• 182 en meer = 3 winstpunten

Vanaf april 2001 mag gepromoveerd worden wanneer de combinatie 10 winstpunten heeft behaald.

Na de klasse Z volgen de ZZ-Licht en ZZ-Zwaar. Deze klasse zijn een voorbereiding op het internationale niveau. In deze klasse ligt de nadruk op het vermogen van het paard om zichzelf meer te dragen. De appuyementen moeten steiler gereden worden en in de proeven komen meer galopwissels voor en een kwart pirouette in galop. De ZZ-Zwaar is de laatste klasse van de basiswedstrijdsport. De combinatie kan na de ZZ-Zwaar overstappen op de gespecialiseerde wedstrijdsport.

Gespecialiseerde wedstrijdsport:
De gespecialiseerde wedstrijdsport is verdeeld in de klasse:

• Prix St-George (Licht Tour)
• Intermédiare I en II (Midden Tour)
• Grand Prix (Zware Tour)

In de Prix St-George moet de combinatie nog meer verzameling en correctheid laten zien. Na de Prix St-George volgt de Intermédiare I en II en dan de Grand Prix. Tijdens de Grand Prix moet de combinatie de passage, piaffe, galopwissels om de één en twee sprongen laten zien. Een hoge maat van verzameling is hiervoor vereist.
Tijdens de Grand Prix moet de combinatie drie proeven afleggen:

• Grand Prix
• Grand Prix Speciaal
• Kür op muziek (vanaf Z1 niveau)

Soorten:

De dressuur kan zowel individueel als in groepsverband worden beoefend. Wanneer in groepsverband wordt gereden heet dit afdelingsdressuur. De dressuur wordt niet alleen onder het zadel gereden, maar ook bij het mennen, de samengestelde wedstrijdsport en bij de westernsport.